Qonun va sud oldidagi

Qonun va sud oldidagi
tenglik

O‘zbekiston Respublikasining barcha fuqarolari jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar, qonun va sud oldida tengdir. Korxonalar, muassasalar va tashkilotlar ham qonun va sud oldida tengdir.

Sud hujjatlarining

Sud hujjatlarining
majburiyligi

Sud hujjatlari barcha davlat organlari, jamoat birlashmalari, korxonalar, muassasalar va tashkilotlar, mansabdor shaxslar, fuqarolar uchun majburiydir hamda O‘zbekiston Respublikasining butun hududida ijro etilishi shart.

Sud hokimiyatining

Sud hokimiyatining
mustaqilligi

Sudyalar mustaqildirlar, faqat qonunga bo‘ysunadilar. Sudyalarning odil sudlovni amalga oshirish borasidagi faoliyatiga biron-bir tarzda aralashishga yo‘l qo‘yilmaydi va bunday aralashuv qonunga muvofiq javobgarlikka sabab bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasida sud hokimiyati qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyatlardan, siyosiy partiyalardan, boshqa jamoat birlashmalaridan mustaqil holda ish yuritadi.

Elektron pochta manzil:

j.namangan@sud.uz

Fuqarolar qabulxonasi:

(+998 69) 227-81-10

Manzil:

Наманган шаҳар, Н.Намангоний кўча, 10 уй

Interaktiv xizmatlar

Statistik ma’lumotlar

Statistik ma’lumotlar

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Sudining respublika sudlari faoliyatiga doir statistik ma’lumotlar bazasi

O'tish
Sud qarorlari to‘plami

Sud qarorlari to‘plami

Sudlar bo‘yicha barcha yakuniy sud qarorlarini to‘liq yoki shaxssizlantirilgan matnda ushbu havola orqali bilib oling.

O'tish
Davlat boji kalkulyatori

Davlat boji kalkulyatori

Bu xizmat turi sudlarga murojaat qilishda to‘lanishi lozim bo‘lgan davlat boji miqdorini aniqlashda yaqindan yordam beradi.

O'tish
image
image
image
image
image
image

Elektron sud xizmatlari

MY.SUD.UZ - sud xizmatlaridan foydalanishning innovasion, ishonchli va qulay yo‘li

Murojaat

Sudga to‘g‘ridan - to‘g‘ri elektron shaklda murojaat yo‘llash.

Elektron to‘lov tizimi

Barcha sudlarda fuqarolar tomonidan amalga oshiriladigan barcha to‘lovlarni to‘lashning yagona elektron tizimi.

Videokonferens aloqa

Masofadan turib sud majlisida ishtrok etish

Majlislar jadvali

Sud majlislari jadvali bilan tanishish – sudlarda ishlarni sud majlisida ko‘rib chiqishga tayinlangan sanasi va vaqti haqida onlayn tarzda xabardor bo‘lib borish imkonini beradi.

Davlat boji kalkulyatori

Bu xizmat turi sudlarga murojaat qilishda to‘lanishi lozim bo‘lgan davlat boji miqdorini aniqlashda yaqindan yordam beradi.

Murojaat namunalari

Fuqarolar sudlarga murojaat qilishda hujjatlarning tayyor namunalaridan mutlaqo bepul foydalanish imkoniyati

image

MY.SUD.UZ

O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining interaktiv xizmatlari portali

O‘TISH

So‘nggi yangiliklar

10Oct Yangiliklar

SUN’IY INTELLEKT IMKONIYATLARI: ENDI SUDLAR HAM UNDAN FOYDALANADI

Bugungi kunda sun’iy intellekt kundalik hayotimizga tobora kengroq kirib kelmoqda. Chunki u beqiyos imkoniyatlarga ega.


Prezidentimizning 2025-yil 21-avgustdagi “Sudlar faoliyatiga sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy etish orqali odil sudlovga erishish darajasini oshirish hamda sud tizimining moddiy-texnik ta’minotini yaxshilashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Farmoni ham fikrimiz dalilidir.


Mazkur hujjat asosida sudlar faoliyatiga sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy etish hamda raqamlashtirish jarayonlarini jadallashtirish, shuningdek, sudlarda fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlari uchun qulay shart-sharoitlar yaratib berishning ustuvor maqsadlari belgilandi.


Xo‘sh, bu nimalardan iborat bo‘ladi?


Avvalo, sud ishlarini yuritishda qog‘oz shaklidan voz kechish maqsadida “Raqamli sud” konsepsiyasi asosida ishlarning yuritilishi bosqichma-bosqich to‘liq elektron shaklga o‘tkaziladi. Fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlariga ko‘rsatiladigan interaktiv elektron xizmatlar turlarini oshirib borish, sud hujjatlaridan nusxa olish, sud ishlari bilan tanishish, arizaning sudga taalluqliligi va sudlovga tegishliligini aniqlash, sun’iy intellekt yordamida sud xarajatlarini hisoblash imkoniyatini yaratish, shuningdek, sud tomonidan taqiqlangan manba va kontentlarning elektron reestri yuritiladi.


Shuningdek, Oliy sudning axborot tizimlari negizida sud hujjatlari arxivi moduli ishlab chiqilib, amaliyotga joriy etiladi. Sudlar faoliyatini raqamlashtirish bo‘yicha “Kiber huquq” yo‘nalishida ilmiy tadqiqotlar o‘tkaziladi. Buning uchun esa sudyalar va sud apparati xodimlarining raqamli savodxonligi va malakasi doimiy oshirib boriladi. Qolaversa, “Raqamli sud” konsepsiyasi asosida bosqichma-bosqich sud majlisi zallari tashkil etiladi hamda aholi va sudyalar uchun qulay va zamonaviy shart-sharoitlar yaratiladi. Shu bilan birga, sudyalar va sud xodimlarining ijtimoiy himoyasi kuchaytiriladi.


Ta’kidlash lozimki, “Raqamli sud” konsepsiyasi fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlariga qulayliklar yaratish hamda sud ishlarini ko‘rishni soddalashtirish maqsadida amalga oshiriladi. Bunda sudga ariza berishdan oldin sun’iy intellekt yordamida sud muhokamasining taxminiy natijasi hamda sarflanadigan xarajatlar shakllantiriladi. Murojaatlar sudga elektron shaklda yuboriladi. Eng muhimi, ishda ishtirok etuvchi shaxslar sud binosiga tashrif buyurmaydi va sud muhokamalarida masofadan turib ishtirok etadi.


Bundan tashqari, taraflar va ishda ishtirok etuvchi boshqa shaxslarga sud jarayonlarida ishga doir barcha materiallar bilan elektron shaklda tanishish imkoniyati yaratiladi. Sud xarajatlari elektron shaklda hisoblanadi va to‘lanadi, shuningdek, ijro varaqalari avtomatik ravishda ijroga yuboriladi. Sud ishlari zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalangan holda to‘liq elektron tarzda yuritiladi. Sun’iy intellekt yordamida sud majlisi bayonnomalari real vaqt rejimida matn shaklida tayyorlanadi. Shuningdek, sud hujjatlari loyihalari avtomatik shakllantiriladi.


Farmonning yana bir e’tiborli jihati 2025 — 2027 yillarga mo‘ljallangan sud sohasini raqamlashtirish va odil sudlov jarayonlariga zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy etish dasturi tasdiqlanganidir. Dastur doirasida 2025-yil 1-dekabrdan boshlab fuqarolar, advokatlar, yuristlar, sudyalar uchun normativ-huquqiy hujjatlarni tahlil qilish platformasini ishga tushiriladi. Yil yakuniga qadar esa sud hujjatlarini avtomatik tayyorlash maxsus axborot dasturi yaratiladi. 2026-yil 1-yanvardan boshlab “my.sud.uz” interaktiv xizmatlar portalida fuqarolarga huquqiy yordam ko‘rsatish moduli joriy etilib, bunda sun’iy intellekt asosida ishlaydigan virtual maslahatchini yaratiladi. Huquqiy murojaatlarga javob berish hamda sud ma’lumotlari avtomatik yetkaziladi.


Yana bir gap. 2026-yil 1-martdan boshlab fuqarolik, ma’muriy, iqtisodiy va ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha dastlabki sud ma’lumotlarini fuqarolarga Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali olish imkoniyati yaratiladi. Qolaversa, 2026-yil yakuniga qadar fuqarolarga odil sudlovga erishishda qulay imkoniyatlar yaratish maqsadida 5 ta yangi interaktiv xizmatlar yo‘lga qo‘yiladi. Sudning axborot tizimidagi “Shaxsiy kabinet” platformasining foydalanuvchilar uchun yanada qulay bo‘lgan yangi versiyasini ishlab chiqish ham shular jumlasidandir.


Xulosa o‘rinida aytish mumukinki, tilga olingan farmonning qabul qilinishi “Yangi O‘zbekiston – yangi islohotlar” tamoyilining amaldagi ifodasidir. Zero, tizimdagi islothotlarning bosh maqsadi insonparvarlik ekanligi hech kimga sir emas.


Nodirjon KIMSANOV,

jinoyat ishlari bo‘yicha

Kosonsoy tuman sudining 

tergov sudyasi

3Oct Yangiliklar

HAMKORLIKDAGI AMALIYOT

Sud hujjatlari ijrosini o‘z vaqtida ta’minlanishi fuqarolarning sudga bo‘lgan ishonchini mustahkamlash va ularning manfaatlarini kafolatli himoya qilishda muhim o‘ringa ega.


Ayni jihatdan, Namangan viloyati ma’muriy sudi tomonidan Majburiy ijro byurosi viloyat boshqarmasida tashkil etilgan amaliy seminar ham sud hujjatlari ijrosi samaradorligini oshirishga bag‘ishlandi.


Unda viloyat ma’muriy sudining sudyalari, majburiy ijro byurosi xodimlari ishtirok etdilar.

Muloqotlarda asosiy e’tibor sud qarorlari ijrosini o‘z vaqtida ta’minlash, ijro hujjatlarini qaytarilishiga sabab bo‘layotgan omillarni o‘rganish va ularga barham berishga qaratildi.

  

Mazkur masalalar yuzasidan sudyalar, majburiy ijro byurosi xodimlarining amaliyotda uchrayotgan holatlar bo‘yicha ma’ruzalari eshitildi. Yakunda ijro samaradorligini oshirish, ish sifatini yaxshilash maqsadida o‘zaro hamkorlikni kuchaytirish hamda sud qarorlari ijrosini vaqtida ta’minlanishiga to‘siq bo‘layotgan kamchiliklarni qonun doirasida bartaraf etish bo‘yicha rejalar belgilab olindi.

24Sep Yangiliklar

IQTISODIY SUDLAR TUZILMASI MAQBULLASHTIRILMOQDA

Keyingi yillarda mamlakatimizda sudlov faoliyatini raqamlashtirish, sud tizimi samaradorligini oshirish bo‘yicha keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda.


O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2025-yil 21-avgust kuni qabul qilingan «Sudlar faoliyatiga sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy etish orqali odil sudlovga erishish darajasini oshirish hamda sud tizimining moddiy-texnik ta’minotini yaxshilashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi Farmoni ham ushbu ishlarni izchil davomi hisoblanadi.


Mazkur Farmonda iqtisodiy sudlar tizimida ham tashkiliy-tuzilmaviy o‘zgarishlarni amalga oshirish belgilangan.


Jumladan, 2026-yil 1-yanvardan boshlab iqtisodiy sudlarni maqbullashtirish orqali tumanlararo, tuman, shahar iqtisodiy sudlari tugatilib, ularning negizida Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar markazlari va Toshkent shahrida tumanlararo iqtisodiy sudlar faoliyatini yo‘lga qo‘yish belgilangan.


Bugungi kunda Respublikamizda 68 ta tumanlararo, tuman shahar iqtisodiy sudlari faoliyat olib bormoqda.


Tan olib aytish joizki, hatto bir viloyatning o‘zidagi tumanlararo iqtisodiy sudlarida ham ayni bir toifadagi bir xil nizolar bo‘yicha turli xil sud amaliyotlari uchramoqda. Bu esa fuqarolar va tadbikorlik sub’ektlarining odil sudlovga bo‘lgan ishonchiga salbiy ta’sir ko‘rsatib kelmoqda.


Mazkur Farmon bilan iqtisodiy sudlar tuzilmasini optimallashtirish orqali Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar markazlari va Toshkent shahrida 14 ta tumanlararo iqtisodiy sudlar tashkil etilish nazarda tutilgan.


Bundan ko‘zlangan maqsad iqtisodiy sudlar tuzilmasini optimallashtirish orqali ularning faoliyati samaradorligini oshirish, sud resurslaridan samarali foydalanish va yagona sud amaliyotini shakllantirish hisoblanadi.


Pirovardida fuqarolar va tadbikorlik sub’ektlarining iqtisodiyot sohasidagi buzilgan yoki nizolashilayotgan huquqlarini yoxud qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini samarali himoya qilish orqali ularning odil sudlovga erishish darajasi yanada oshiraladi.


Jasurbek Abidov,

Uchqo‘rg‘on tumanlararo

iqtisodiy sudi raisi

22Sep Yangiliklar

OILAVIY ZO‘RAVONLIKKA QARSHI KURASH — QONUN VA SUDNING USTUVOR VAZIFASI

Oila – jamiyatning eng muhim poydevori. Unda ma’naviyat, axloq, insonparvarlik va barqarorlik kabi qadriyatlar shakllanadi. Biroq ayrim hollarda oila muhitida salbiy holatlar kuzatilib, zo‘ravonlikka asoslangan munosabatlar paydo bo‘ladi. Bu esa nafaqat jabrlanuvchilarning sog‘lig‘i va hayotiga, balki jamiyatning barqarorligiga ham tahdid soladi. Shu bois oilaviy zo‘ravonlikka qarshi kurash davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishi sifatida belgilangan va sudlar zimmasiga muhim vazifalar yuklangan.


Milliy qonunchilikdagi huquqiy asoslar


So‘nggi yillarda mamlakatimizda oilaviy zo‘ravonlikka qarshi qonunchilik bazasi sezilarli darajada takomillashtirildi:

  • “Xotin-qizlarni zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi Qonun (2019 yil) — oilaviy zo‘ravonlikning jismoniy, ruhiy, iqtisodiy va jinsiy turlarini aniq belgilab berdi. Himoya orderi instituti joriy qilindi.

  • “Ayollar va erkaklar uchun teng huquq va imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonun (2019 yil) — diskriminatsiyaning oldini olish va teng huquqli munosabatlarni ta’minlashga qaratilgan.

  • Ma’muriy va jinoiy javobgarlik — Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks va Jinoyat kodeksiga kiritilgan o‘zgartishlar asosida oilaviy zo‘ravonlik holatlari alohida javobgarlik asosida ko‘rib chiqiladi.

Bu qonunchilik islohotlari sudlarga zo‘ravonlik holatlarini huquqiy jihatdan xolis baholash, jabrlanuvchilar huquqlarini ishonchli himoya qilish imkonini berdi.


Sud amaliyotida dolzarb masalalar


Sudlarda oilaviy zo‘ravonlik bilan bog‘liq ishlar ko‘rib chiqilayotganda qator muammolarga e’tibor qaratilmoqda:

  • ayrim hollarda jabrlanuvchilarning o‘z huquqlarini bilmasligi yoki yordam so‘rashdan cho‘chishi;

  • mahalliy darajada “oilaviy nizo” sifatida baholash holatlari;

  • huquqni muhofaza qiluvchi organlar xodimlarining yetarli tayyorgarlikka ega emasligi.

Yaqinda jamoatchilik e’tiboriga tushgan voqea — kelinning molxonada majburiy saqlangani holati — oilaviy zo‘ravonlikning qanchalik og‘ir oqibatlarga olib kelishi mumkinligini yaqqol ko‘rsatdi. Bu kabi ishlar sud amaliyotida nafaqat jinoyat tarkibini baholashni, balki inson qadri va huquqlarining oliy qiymat ekanini ta’minlashni talab etadi.


Xalqaro tajriba


Jahon amaliyotida oilaviy zo‘ravonlikka qarshi kurashning samarali mexanizmlari qo‘llanilmoqda:

  • Turkiya — 6284-sonli Qonun asosida zo‘ravonlikka qarshi tezkor himoya choralari joriy etilgan.

  • Skandinaviya mamlakatlari — gender tengligi va huquqiy ongni oshirish orqali profilaktikaga katta e’tibor qaratilgan.

  • Yevropa Kengashining Istanbul Konvensiyasi — oilaviy zo‘ravonlikka qarshi kompleks yondashuvni nazarda tutadi.

O‘zbekiston bu tajribalardan kelib chiqib, milliy qonunchilik va sud amaliyotini yanada takomillashtirish yo‘nalishida ish olib bormoqda.


Sudning ustuvor vazifalari


Sud amaliyotida oilaviy zo‘ravonlik bilan bog‘liq ishlar bo‘yicha quyidagi ustuvor vazifalar belgilanadi:

  1. Jabrlanuvchilarni huquqiy va ijtimoiy himoya qilishni ta’minlash.

  2. Zo‘ravonlarga nisbatan jazo muqarrarligini kafolatlash.

  3. Qonunchilikda belgilangan himoya mexanizmlarini izchil qo‘llash (himoya orderi, boshpana, huquqiy yordam).

  4. Profilaktik ta’sirga ega qarorlar qabul qilish, jamiyatda murosasizlik tamoyilini mustahkamlash.

Xulosa


Oilaviy zo‘ravonlik shaxsiy masala emas, balki jamiyat xavfsizligi va barqarorligiga daxldor umumiy muammodir. Qonun va sudning ustuvor vazifasi — har bir shaxsning huquq va erkinliklarini himoya qilish, zo‘ravonlikka yo‘l qo‘ymaslikdir. Sud amaliyotida qabul qilinadigan qarorlar orqali nafaqat adolat ta’minlanadi, balki jamiyatda huquqiy ong va ishonch mustahkamlanadi.

Shuhrat Sheraliyev

Namangan tumanlararo

iqtisodiy sudining sudyasi


image
Skip to content