ЁШЛАР БИЛАН УЧРАШУВ

Наманган туманлараро маъмурий суди томонидан Наманган юридик техникумида тадбир ташкил этилди. Ўқув муассасасининг ўқувчи-ёшлари билан бўлиб ўтган мулоқотда давлатимиз раҳбарининг жорий йилнинг 16 январь куни қабул қилинган “Одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтириш ва судлар фаолияти самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони мазмун-моҳияти ҳақида сўз борди.

Тадбирда иштирок этган Наманган туманлараро маъмурий судининг судьялари Бибихон Акбарова, Сойибжон Рахимов Президант фармонида белгиланган муҳим йўналишлар, одил судловни таъминлаш борасидаги асосий вазифаларга тўхталиб ўтдилар. Хусусан, ушбу ҳужжат билан 2023-2026 йилларда суд тизимини сифат жиҳатидан янги босқичга олиб чиқишнинг қисқа муддатли Стратегияси ва уни амалга ошириш бўйича Ҳаракатлар дастури тасдиқлангани, Стратегия доирасида одил судловни таъминлашнинг устувор вазифалари этиб “Инсон қадри учун” ғояси асосида чинакам адолатли суд тизимини шакллантириш ҳамда унинг фаолиятини халқ манфаати ва инсон қадр-қимматини самарали ҳимоя қилишга йўналтириш белгилангани алоҳида таъкидланди.

Фармон билан суд тизими олдида турган долзарб вазифаларнинг самарали амалга оширилишини таъминлаш мақсадида Олий суд тузилмаси такомиллаштирилиб, Одил судлов соҳасидаги қонунчиликни таҳлил қилиш департаменти, Ахборот-коммуникация мониторинги – Вазиятлар маркази ҳамда Жамоатчилик билан ҳамкорлик маркази ташкил этилгани айтиб ўтилди.

Тадбирда шунингдек, “Коррупция – тараққиёт кушандаси” мавзусида ҳам фикр-мулоҳазалар юритилди.

Очиқ, самимий руҳда кечган мулоқотларда ўқувчи-ёшлар ўзларини қизиқтирган саволларга судьялардан батафсил жавоб олдилар.

Озодбек Зиёвиддинов,

Наманган туманлараро

маъмурий судининг раиси

“СУДЬЯ ВА ЁШЛАР” УЧРАШУВИ

Суд-ҳуқуқ тизимида олиб борилаётган ислоҳотлар ва қонунчиликдаги сўнгги янгиликлар моҳиятини тарғиб қилиш бўйича ёшлар билан доимий мулоқотни йўлга қўйиш муҳим аҳамиятга эга. Айни жиҳатдан фуқаролик ишлари бўйича Учқўрғон туманлараро суди томонидан Наманган шаҳридаги Президент мактабида “Судья ва ёшлар” учрашуви ташкил этилди.

2023 йил – “Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили” доирасида ўтказилган мазкур тадбирда Президент мактаби ўқувчиларига судьялар томонидан суд-ҳуқуқ тизимидаги сўнгги янгиликлар ҳақида маълумот берилди. Жумладан, давлатимиз раҳбари томонидан шу йилнинг 16 январь куни қабул қилинган «Одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтириш ва судлар фаолияти самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» ва «Одил судлов фаолиятини амалга оширишни самарали ташкил этиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги Фармонлари мазмун-моҳияти атрофлича тушунтирилди.

Албатта, Президент мактаби ўқувчилари орасида келгусида суд тизимида фаолият олиб бориб, адолатли судья бўлишни мақсад қилган ёшлар ҳам топилади. Айни жиҳатдан самимий мулоқотларда судьялик касби, унинг масъулияти ҳақида ҳам сўз борди. Ўз ўрнида ўқувчилар ўзларини қизиқтирган саволлар билан мурожаат қилиб, судьялардан батафсил жавоб олдилар.


Санобар Тўрабаева,

фуқаролик ишлари бўйча Учқўрғон туманлараро суди судьяси

Суд-ҳуқуқ ислоҳоти: “Инсон қадри учун”

 

Давлат ва жамият ривожида фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилиш, суд ҳокимияти мустақиллигини таъминлаш, одил судловга эришиш, қонунийликни мустаҳкамлаш, коррупцияга қарши самарали курашиш муҳим аҳамият касб этади. Ўзбекистонда барча соҳалар қатори бу йўналишда ҳам кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Мазкур жараёнларда одил судловни таъминлаш, суд идорасига келган ҳар бир инсонинг муаммосига адолатли ечим топишга эътибор қаратилмоқда.
Жорий йилнинг 16 январь куни Президентимиз томонидан қабул қилинган “Одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтириш ва судлар фаолияти самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ҳамда “Одил судлов фаолиятини амалга оширишни самарали ташкил этиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармонлар 2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг Тараққиёт стратегиясида белгиланган вазифаларга мувофиқ суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, судлар фаолияти самарадорлиги ва одил судлов сифатини оширишда муҳим қадам бўлди.  
Ушбу ҳужжатларга мувофиқ, суд тизимини сифат жиҳатидан янги босқичга олиб чиқишнинг қисқа муддатли Стратегияси ва уни амалга ошириш бўйича Ҳаракатлар дастури тасдиқланди. Стратегия доирасида одил судловни таъминлашнинг устувор вазифалари этиб “Инсон қадри учун” ғояси асосида чинакам адолатли суд тизимини шакллантириш, унинг фаолиятини халқ манфаати ва инсон қадр-қимматини самарали ҳимоя қилишга йўналтириш белгиланди. Бу нима дегани?  
Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев халқ манфаатини ҳар нарсадан устун қўйиб, юртимизда халқ давлат идораларига эмас, давлат идоралари халқимизга хизмат қилишини белгилаб берди. Мазкур тамойил бугун барча соҳаларда ўз тасдиғини топиб, аҳолининг ҳуқуқ ва манфаатлари таъминланмоқда. йни жиҳатдан, мазкур фармон билан адолатли суд тизимини шакллантириш судларда халқ манфаати ва инсон қадр-қимматини самарали ҳимоя қилиш орқали амалга оширилиши белгилаб қўйилди.  
Бу икки муҳим ҳужжат билан суд ишларини юритишда тортишув ва тарафларнинг тенглиги тамойилларини тўлақонли рўёбга чиқариш, судлар холислигини амалда таъминлашга қаратилган қонунчиликни такомиллаштириш, судлар фаолиятини тўлиқ рақамлаштириш, суд мажлисларида масофадан туриб иштирок этиш имкониятларини кенгайтириш, судьялар мустақиллиги ва дахлсизлиги кафолатларини кучайтириш, суд қарорларининг қатъий ижросини таъминлаш, бу борада давлат органлари ва маҳаллий ҳокимликларнинг масъулиятини ошириш, судьялар ва суд ходимларида юксак муомала маданиятини шакллантириш орқали судга мурожаат қилган ҳар бир фуқаро ва тадбиркорда суддан, давлатдан розилик ҳиссини уйғотиш белгилаб қўйилди.
Фармонда судьяларнинг чинакам мустақиллигини таъминлаш мақсадида уларнинг ишига ҳар қандай аралашув қатъий жазоланиши, судьяларнинг хавотирсиз ишлаши учун давлат томонидан барча шароитлар яратилиши қайд этилди. Бу бежиз эмас, албатта. Айрим ҳолатларда суд томонидан чиқарилган қарордан норози бўлиб, турли кўринишда тазйиқ ўтказиш, суд чақирувига кўра суд процессларига қасддан келмаслик, судьяни жамоатчилик олдида обрўсизлантириш ҳолатлари учраб турибди.  
Ҳужжатлар Янги Ўзбекистонда ислоҳотларнинг долзарб бўғини бўлган суд-ҳуқуқ тизимини ислоҳ қилиш, фуқароларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш борасидаги муҳим қадам бўлди.  
 
Алишер Усмонов,
Наманган вилояти судининг раиси

ЭЪЗОЗ ВА ЭЪТИБОР ЭЪТИРОФИ

Жамиятимиздаги барча соҳаларда тарих, бугун ва келажакни ўзида мужассам этган “Уч авлод учрашувлари” маънавий-маърифий тадбирларни ўтказиш яхши анъанага айланди. Бундай тадбирларнинг аҳамиятли жиҳати шундаки, мулоқотларда иштирок этган ёшлар кекса авлод вакилларидан ҳаётий тажриба ўрганишса, бугунги соҳа фидойиларидан амалий кўникма ва тавсияларга эга бўлишади. Бу эса эртамиз эгаларининг истиқболида ғоят муҳим.

Наманган вилояти судида бўлиб ўтган ана шундай “Уч авлод учрашуви”да кўп йиллар республикамиздаги турли соҳаларда раҳбарлик лавозимларида фаолият олиб борган инсонлар, суд тизимида ишлаган фахрийлар, айни пайтда вилоятимиздаги суд идораларида меҳнат қилаётган судьялар ҳамда талаба-ёшлар иштирок этдилар.


Уч авлод вакилларини бирлаштирган тадбир самимий, очиқ мулоқотлар тарзида ўтди. Унда иштирок этган Олий Мажлис Сенати аъзоси, “Нуроний” жамғармаси вилоят кенгаши раиси Икромхон Нажмиддинов аввалги даврлардаги қийинчиликлар, меҳнат палласидаги машаққатлар, бугунги ўзгаришлар ва нуронийларга кўрсатилаётган ҳурмат-эҳтиром ҳақида фикр билдирди. Кўп йиллар суд, прокуратура, бошқа ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларда фаолият олиб борган, бугунги кунда кексалик гаштини сураётган фахрийлар сўзга чиқиб, босиб ўтган ҳаёт йўллари, бой тажрибалари ҳақида ёшларга сўзлаб бердилар. Фаолиятлари давомида рўй берган эсда қоларли ва ибратли воқеаларни эсга олдилар.

Суҳбат ва мулоқотларда мамлакатимизда инсон омилига юксак эътибор берилаётгани, давлатимиз раҳбари ташаббуси билан суд-ҳуқуқ тизимида кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилаётгани ва бу судларни чинакам “Адолат қўрғони”га айланиши, фуқаролар ҳуқуқ ва манфаатлари, қонун устуворлигини таъминлашда муҳим аҳамият касб этаётгани таъкидланди.

Тадбир бугунги кунда суд идораларида фаолият олиб бораётган ёшлар ва эртанги истиқболини айни соҳада кўришни истаётган талабаларнинг саволлари, фикр-мулоҳазалари билан янада қизғин ўтди.

Умрини эл хизматига бахшида этган инсонлар ҳамиша эъзоз ва эътиборда. Уларнинг босиб ўтган ҳаёт йўллари, тажрибалари эса ёшларга ибрат мактабидир.
Шу маънода учрашув кўп йиллар суд тизимида фаолият олиб бориб, суд мажлиси котиби лавозимидан Ўзбекистон Республикаси Олий суди судьяси лавозимигача бўлган ибратли йўлни босиб ўтган суд фахрийси Мамаджон Ғанижоновни қутлуғ 70 ёшлари билан қутлашга уланиб кетди.

Дастлаб, Мамаджон Ғанижонов Ўзбекистон фахрийларининг ижтимоий фаолиятини қўллаб-қувватлаш “Нуроний” жамғармаси васийлик кенгашининг биринчи даражали “Меҳнат фахрийси” кўкрак нишони билан тақдирланди. Шундан сўнг, Наманган вилояти суди раиси Алишер Усманов Устозни қутлуғ 70 ёшлари билан муборакбод этиб, Ўзбекистон Республикаси Олий суди, Судьялар Олий кенгаши, Наманган вилояти судлари ва вилоят ҳокимлигининг табриклари ҳамда эсдалик совғаларини топширди. Ўзбекистон Судьялари Ассоцияцияси томонидан йўлланган табрик ва тақдим этилган совғалар суд тизимида меҳнат фахрийларига кўрсатилаётган эъзоз ва эҳтиромнинг амалдаги ифодаси бўлди.


СУДЛАРДА ОЧИҚЛИК ВА ОШКОРАЛИКНИНГ АМАЛДАГИ ИФОДАСИ

Очиқлик, ошкоралик, шаффофлик, холислик суд тизими фаолиятида ғоят муҳим аҳамиятга эга бўлиб, бу одил судловни таъминлаш ва судларнинг чинакам “Адолат қўрғони”га айланишига хизмат қилади.
Шу маънода судлар фаолиятидан жамоатчиликни мунтазам хабардор қилиб бориш яхши анъанага айлангани демократик ислоҳотлар тобора долзарблик касб этиб бораётган бугунги давр одимларига хос ва мос.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Суд-ҳуқуқ тизимини янада такомиллаштириш ва суд ҳокимияти органларига ишончни ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармонида судлар фаолияти тўғрисида жамоатчилик ва оммавий ахборот воситаларини хабардор қилиш мақсадида ҳар чоракда вилоят судлари раислари ва уларнинг ўринбосарлари томонидан брифинглар, матбуот анжуманлари ўтказиш белгиланган.
Наманган вилояти судида ташкил этилган навбатдаги матбуот анжумани вилоят судларининг 2022 йидаги фаолият якунларига бағишланди.

Анжуманда дастлаб Президентимиз томонидан шу йилнинг 16 январь куни қабул қилинган “Одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтириш ва судлар фаолияти самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ҳамда “Одил судлов фаолиятини амалга оширишни самарали ташкил этиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармонларнинг мазмун-моҳияти тадбир қатнашчиларига батафсил тушунтирилди. Мазкур икки муҳим ҳужжат билан аҳолининг одил судловга эришиш имкониятлари янада кенгайтирилиши, 2023-2026 йилларда суд тизимини сифат жиҳатдан янги босқичга олиб чиқилиши таъкидланди.

Матбуот анжуманида Наманган вилояти судининг раиси ҳамда вилоят маъмурий судининг раиси судларда адолат ва қонун устуворлигини таъминлаш, фуқароларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш бўйича амалга оширилган ишлар юзасидан ахборот бердилар.
Таҳлиллар, талқинлар, тафсилотларда вилоятдаги суд идоралари томонидан 2022 йил давомида кўрилган жиноят, фуқаролик, иқтисодий ҳамда маъмурий ишлар таҳлили, жиноят ишлари бўйича судлар томонидан чиқарилган айблов ҳукмлари, жазо амалиёти, ишларни юқори инстанцияларда кўриш, оқлов ҳукми, судланганлик ҳолати шунингдек, жисмоний ва юридик шахслардан келиб тушган мурожаатлар юзасидан фаолият, ҳуқуқий тарғибот жараёнлари ифода топди.

Оммавий ахборот воситалари вакиллари матбуот анжуманида фуқаролларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини муҳофаза қилиш, одил судловни таъминлаш, қонунийлик ва адолат барқарорлигига эришиш борасида ўзларини қизиқтирган саволларга батафсил жавоблар олдилар.

Жараён аниқ далиллар, фаолиятга оид таҳлилий маълумотлар, одиллик ва шаффофликни таъминлашда эътибор қаратилаётган жиҳатларга оид масалалар билан қизғин ўтди.

Наманган вилояти судининг
жамоатчилик ва ОАВ билан алоқалар бўлими

САЙЁР СУДЛАР: ОЧИҚЛИК ВА ОШКОРАЛИКНИНГ АМАЛИЙ ИФОДАСИ

Мамлакатимизда суд тизимидаги ислоҳотларни янада такомиллаштириш, одил судловни таъминлаш — Тараққиёт стратегиясининг 2026 йилгача бўлган даврига оид энг устувор йўналишлардан бири этиб белгиланган. Бу бежиз эмас, албатта. Зеро, суд идоралари адолат қўрғонига айланиб, фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини амалда ишончли таъминлаши керак.

Аниқроқ айтганда, ушбу ислоҳатлардан кўзланган асосий мақсад — суд тизимини босқичма-босқич демократлаштириш, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қиладиган суд ҳокимиятининг ҳақиқий мустақиллигига эришишдир.

Президентимизнинг 2017 йил 13 июнда Тошкент шаҳрида судьялар билан бўлиб ўтган тарихий учрашувида бу борада дастлабки қа­дам қў­йил­ган­ди.

Мазкур тадбирда давлатимиз раҳбари амалий ташаббуслар асосида суд идоралари, судьялар фаолиятини бутунлай янгича асосда, самарали ташкил этиш зарурлигига алоҳида эътибор қаратди.

Айниқса, фуқароларнинг суд идораларида сарсон-саргардон бўлишига чек қўйиш зарурлиги уқтирилди. Ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш мақсадида бу борадаги ишларни маҳалла, корхона ва ташкилотларда сайёр суд мажлисларида кўриш кўламини кенгайтириш масалалари ҳам му­ҳо­кама қилиниб, уларнинг ҳар би­ри бўйича аниқ тавсия ва амалий кўрсатмалар берилди.

Ушбу устувор вазифалар ижросини таъминлаш мақсадида Наманган вилоя­ти судлари томонидан мунтазам равишда сайёр суд мажлислари ўтказиб келинмоқда. Хусусан, 2022 йил 9 ойи давомида вилоят судлари томонидан 41 минг 364 та иш сайёр суд мажлисларида кў­риб чиқилган.

Жумладан, жиноят ишлари бўйича судлар томонидан ушбу даврда 38 минг 147 нафар шахсга нисбатан 30 минг 989 та жиноят ва маъмурий ишлар кўрилган. Шундан 7 минг 287 таси сайёр суд мажлисларида кўриб чиқилган.

Сайёр судларда кўрилган ишларнинг 1 минг 200 тасини транспорт воситалари ҳаракати ёки улардан фойдаланиш хавфсизлиги қоидаларини бузиш, ўғрилик, безорилик каби жиноят ишлари, 6 минг 87 тасини савдо ёки хизмат кўрсатиш қоидаларини бузиш, со­лиқ қонунчилиги, йўловчи ташиш фалияти билан лицензиясиз шуғулланиш каби маъмурий ишлар ташкил қилган.

Фуқаролик ишлари бўйича судлар томонидан 2022 йилнинг 9 ойида 49 минг 324 та иш кўрилган бўлиб, шунинг 26 минг 999 таси никоҳдан ажратиш, яраштириш, кредит, алимент қарздорликларини ундириш, мерос масалаларига оиддир. Сайёр суд мажлисларида кўрилган ишларнинг 3 минг 270 таси тарафларни ўзаро келиштириш ҳамда яраштириш йўли билан ҳал этилган.

Иқтисодий судлар томонидан 2022 йилнинг 9 ойида 13 минг 239 та иқтисодий иш мазмунан кўриб чиқилиб, ҳал этилган. Шундан 7 минг 78 та иш сайёр суд мажлисларида кўриб чиқилган.

Сайёр суд мажлисларида 514 нафар шахс Жиноят кодексининг 73-моддасига асосан жазони ўташдан муддатидан илгари шартли равишда озод қилинган. Яна 299 нафар шахснинг жазо тури енгилроғи билан алмаштирилган.

Мисол учун жиноят ишлари бўйича Наманган шаҳар суди томонидан «Оби ҳаёт» маҳалласида ўтказилган сайёр суд мажлисида Жиноят кодексининг 105-моддаси 1-қисми, яъни қасддан баданга ўртача оғир шикаст етказиш жиноятини содир этган шахснинг қилмиши кўриб чиқилди.

Аниқроқ айтганда, 1998 йилда туғилган А. Тўрамирзаев (исм-шарифлар ўзгартирилган) таниши У. Эгамбердиева билан ўзаро жанжаллашиб, уни уриши ва тепиши оқибатида соғлигини бузилишига сабабчи бўлган ўр­тача оғир тан жароҳати етказган. Сайёр суд мажлисида томонларнинг ярашгани, айбланувчининг айбига тўлиқ иқрорлиги ва моддий зарарни­ қоплагани боис А. Тўрамирзаев жиноий жавобгарликдан озод қилинди.

Бу каби ишларнинг сайёр суд тартибида кўриб чиқилиши аввало жиноятчиликнинг олдини олишга хизмат қилади. Қолаверса, сайёр суд мажлислари бу борадаги ҳуқуқбузарликлардан аҳо­лини огоҳ этиш учун муҳим омил ҳисобланади.

Маълумки, Жиноят кодексининг 73-моддасида жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилиш, 74-моддасида жазони енгилроғи билан алмаштириш тартиби белгиланган. Ушбу қонун талабларига кўра, жазодан озод қилиш ёки енгилроғи билан алмаштириш ўрнатилган тартиб-қоида талабларини бажарган ва меҳнатга ҳалол муносабатда бўлган ҳамда жазонинг белгиланган қисмини ўтаган маҳкумга нисбатан қўлланилади.

Жиноят ишлари бўйича Поп тумани суди томонидан Ички ишлар вазирлиги ҳузуридаги Жазони ижро этиш департаменти 2-минтақавий ҳудуд 6-сонли жазони ижро этиш колониясида ўт­казилган сайёр суд мажлисида суд томонидан та­йинланган жазодан ўзига тегишли хулоса чиқариб, тузалиш йў­лига ўтган 30 нафар маҳкумнинг иши кўриб чиқилди.

Уларнинг 3 нафари, Жиноят кодексининг 73-моддасига асосан, жазодан муддатидан илгари шартли равишда озод қилинди.

Шунингдек, сайёр суд мажлисида 5 нафар маҳкумнинг ўталмай қолган жазоси Жиноят кодексининг 74-моддасига кўра, енгилроқ жазо билан алмаштирилиб, жазони ижро этиш колониясидан озод қилинди. Яна 22 нафар маҳкумга нисбатан, Жиноят-ижроия кодексининг 113-моддасига асосан, ўталмай қолган озодликдан маҳрум қилиш жазосини манзил колонияларда ўташи белгиланиб, инсонпарварлик тамойиллари қўлланилди.

Сайёр суд мажлиси — судлар фаолиятининг очиқлиги ва шаффофлигини намоён қилади. Шу билан бирга, бу ишларни кўришда жамоатчилик иштирокини таъминлаш, қонунлар мазмун-моҳиятини кенг жамоатчиликка етказиш, фуқароларни мамлакатимиз Конс­титуцияси ва қонунларига риоя қилиш руҳида тарбиялаш, қонун устуворлигини таъминлашнинг самарали ва амалий шакли ҳамдир.

Зеро, сайёр суд мажлисларида қо­нунни бузган шахсларни оммавий муҳокама қилиш орқали жамиятда қо­нун бузилиши ҳолатларига нисбатан муросасизлик маданияти шакллантирилади.

Жамиятимизда шахсни тарбиялаш орқали соғлом муҳит яратиш вазифаси нафақат судлар, балки кенг жамоатчилик, қолаверса, ҳар бир фуқаронинг бурчи эканини унутмаслик лозим. Ўтказилаётган сайёр суд мажлислари айни жиҳатдан муҳим тарбиявий аҳамият касб этмоқда.

Адҳамжон Мирзаев,

Наманган вилояти

суди раиси ўринбосари

ҚОНУНЧИЛИКДАГИ ЎЗГАРИШЛАР АТРОФЛИЧА ТУШУНТИРИЛДИ

Бугунги кунда мамлакатимизда ер ва ер билан боғлиқ ислоҳотлар жадал суръатларда амалга ошириляпти. Бунда эса қонунчиликка киритилаётган ўзгартиришлар муҳим аҳамиятга эга. Жиноят ишлари бўйича Чуст, Поп, Тўрақўрғон, Мингбулоқ туман судлари томонидан Кадастр агентлиги идоралари билан ҳамкорликда ўтказилган ўқув-семинар машғулотларида айни борадаги қонунчилик ислоҳотлари ҳақида сўз борди.

Унда иштирок этган жиноят ишлари бўйича туман судининг раис ва судьялари Ўзбекистон Республикасининг “Ер тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик чоралари кучайтирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қонуни билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг бир қатор моддаларига киритилган ўзгартиш ва қўшимчалар бўйича батафсил маълумот бердилар. Мазкур ўзгартиришларга асосан иккита янги модда қўшилгани, битта модда бўйича санкциялар кучайтирилгани тушунтирилди.

Тадбирда шунингдек, маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга муайян яшаш жойига эга бўлмаган шахсларни реабилитация марказига жойлаштириш тўғрисида иш юритиш тартиби киритилгани, бу билан мазкур турдаги ишларни кўриш маъмурий судлардан жиноят ишлари бўйича судларга ўтказилгани тўғрисида ҳам тушунтиришлар берилди.

Тадбирда иштирок этган ҳуқуқ тартибот идоралари ходимлари, кадастр агентлиги вакиллари ҳамда маҳалла фуқаролар йиғини фаоллари қонунчиликка киритилган ўзгартиришлар бўйича ўзларини қизиқтирган саволларга мутахассислардан батафсил жавоб олдилар.

ЕРГА ЭГАЛИК ҚИЛИШ БИЛАН БОҒЛИҚ МУНОСАБАТЛАР ТАРТИБГА СОЛИНДИ

Мамлакатимизда мунтазам амалга ошириб келинаётган суд-ҳуқуқ соҳасидаги ислоҳотлар натижасида кўчмас мулкка бўлган муносабат ижобий томонга ўзгариб, жисмоний ва юридик шахсларнинг бу борадаги ҳуқуқлари ҳимояси кучайтириб борилмоқда.

2021 йил 16 августда қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг “Ер участкаларини ажратиш ва улардан фойдаланиш, шунингдек ерларни ҳисобга олиш ва давлат ер кадастрини юритиш тизими такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонуни ҳам мазкур йўналишдаги ислоҳотларнинг мантиқий давоми ҳисобланади.

Мазкур қонунга кўра, Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга бир қатор муҳим ўзгаришлар киритилди.

“Табиий ресурсларга эгалик ҳуқуқини бузиш” деб номланган 60-модданинг диспозицияси ер участкаларини ўзбошимчалик билан эгаллаб олиш деб номланган иккинчи қисми ҳамда “Ушбу модданинг иккинчи қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни биринчи марта содир этган шахс, агар у ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкасининг қайтарилишини таъминласа ва ўзбошимчалик билан эгаллаб олишнинг оқибатларини бартараф этса, жавобгарликдан озод этилади” деб баён этилган учинчи қисми мазкур қонунга асосан “Ер участкаларини ўзбошимчалик билан эгаллаб олиш, шу жумладан ушбу ер участкаларига нисбатан қонуний ҳуқуқлари мавжуд бўлмаган ҳолда улардан фойдаланиш” деб номланган иккинчи, “Ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган, ажратилган ер участкасига туташ бўлган ва туташ бўлмаган ер участкаларида қурилиш ишларини амалга ошириш” деб номланган учинчи ҳамда “Ушбу модданинг иккинчи қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни биринчи марта содир этган шахс, агар у ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкасининг қайтарилишини таъминласа ва ўзбошимчалик билан эгаллаб олишнинг оқибатларини бартараф этса, жавобгарликдан озод этилади”, тарзида ифодаланган тўртинчи қисмлар билан алмаштирилди ва ҳуқуқбузарлик учун маъмурий жавобгарлик кучайтирилди.

Шунингдек кодекснинг аввалги таҳририда “Суғориладиган ерларни ўзбошимчалик билан эгаллаб олишга йўл қўймаслик бўйича чоралар кўрмаслик деб номланган” 601-модданинг матни “Суғориладиган ерларни ўзбошимчалик билан эгаллаб олишга йўл қўймаслик бўйича ер эгаси, ердан фойдаланувчи ёки ижарачи томонидан чоралар кўрилмаганлиги” тарзида ифодаланган бўлса, янги таҳрирда “Суғориладиган ерларни ўзбошимчалик билан эгаллаб олишга йўл қўймаслик бўйича ер эгаси, ердан фойдаланувчи ёки ижарачи томонидан чоралар кўрилмаганлиги, шу жумладан ер участкаси ўзбошимчалик билан эгаллаб олинганлиги факти тўғрисида ваколатли органлар хабардор этилмаганлиги” тарзида ифодаланиб, ер участкаси ўзбошимчалик билан эгаллаб олинганлиги факти тўғрисида ваколатли органлар хабардор этилмаганлиги учун ҳам маъмурий жавобгарлик белгиланди.

“Хўжалик ичидаги ер тузиш лойиҳаларидан ўзбошимчалик билан четга чиқиш, давлат ер кадастри юритиш қоидаларини бузиш деб номланган 68-модданинг номи “Ер тузиш лойиҳаларидан ўзбошимчалик билан четга чиқиш, давлат ер кадастри юритиш қоидаларини бузиш” тарзида баён этилган.

Мазкур модданинг “Тасдиқланган ер тузилиши лойиҳа ҳужжатларидан тегишли рухсат бўлмай туриб четга чиқиш, худди шунингдек тегишли органлар билан келишмай туриб объектларни жойлаштириш, лойиҳалаштириш, қуриш ва уларни фойдаланишга топшириш, давлат ер кадастри юритиш қоидаларини бузиш, ерлардан фойдаланиш тўғрисидаги ҳисоботларни бузиб кўрсатиш, ахборотларни беришдан бўйин товлаш ёки нотўғри ахборот бериш” тарзида ифодаланган биринчи диспозицияси, “Тасдиқланган ер тузиш лойиҳа ҳужжатларидан тегишли рухсат бўлмай туриб четга чиқиш, худди шунингдек тегишли органлар билан келишмай туриб объектларни жойлаштириш, лойиҳалаштириш, қуриш ва уларни фойдаланишга топшириш, давлат ер кадастри юритиш қоидаларини бузиш, ерлардан фойдаланиш тўғрисидаги ҳисоботларни бузиб кўрсатиш, ахборотларни беришдан бўйин товлаш ёки нотўғри ахборот бериш” тарзида баён этилди.

Кодекснинг “Ер участкасига бўлган ҳуқуқни давлат рўйхатидан ўтказиш учун ўз вақтида мурожаат этмаслик” деб номланган 681-моддаси янги таҳрирда баён қилинган.

Жумладан, модданинг номи аввал “Ер участкасига бўлган ҳуқуқни давлат рўйхатидан ўтказиш учун ўз вақтида мурожаат этмаслик” деб номланган бўлса, ушбу таҳрирда “Кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқни давлат рўйхатидан ўтказиш учун ўз вақтида мурожаат этмаслик” деб номланди.

Ҳуқуқбузарлик учун жазо сифатида фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг уч бараваридан беш бараваригача, мансабдор шахсларга эса — ўн бараваридан ўн беш бараваригача жавобгарлик назарда тутилган бўлса, янги таҳрирда фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг ўн баравари, мансабдор шахсларга эса — ўн беш баравари миқдорида жарима белгиланган.

Шунингдек, “Чегара ва чеклов белгиларини йўқ қилиш ёки шикастлантириш” деб номланган 69-модда янги таҳрирда баён этилган.

Жумладан, модда “Чегара белгиларини, геодезик пунктларни ва чеклов белгиларини йўқ қилиш ёки шикастлантириш” деб номланган.

Ҳуқуқбузарлик учун жавобгарлик кучайтирилиб, фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг бир бараваридан икки бараваригача, мансабдор шахсларга эса — уч бараваридан беш бараваригача миқдордаги жарима жазоси ўрнига фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг уч бараваридан беш бараваригача, мансабдор шахсларга эса — беш бараваридан ўн бараваригача миқдорда жарима жазоси тайинланиши кўрсатилган.

Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга киритилган ушбу ўзгаришлар кўчмас мулк билан боғлиқ муносабатларда келиб чиқадиган ҳуқуқбузарликларга қарши курашда самарали воситалардан бири бўлиб хизмат қилади.

Умида Нишонова,

Наманган вилояти маъмурий суди судьяси

Аҳаджон Джалолов,

судья катта ёрдамчиси

ЮКСАК ЭЪТИРОФ

Юртимизда одил судловни амалга ошириш йўлидаги ислоҳотлар самараси судьялар фаолиятида ҳам ўз аксини топмоқда.

Давлатимиз раҳбарининг 2020 йил 7 декабрдаги “Судьяларнинг чинакам мустақиллигини таъминлаш ҳамда суд тизимида коррупциянинг олдини олиш самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони билан соҳада очиқлик ва шаффофликни таъминлашга қаратилган қатор ўзгаришлар жорий этилиб, жумладан, одил судловни амалга оширишда юқори рейтинг кўрсаткичга эга бўлган судьяларни “Ибратли судья” мукофоти билан тақдирлаш белгиланган эди. Бу йил ҳам Судьялар Олий кенгаши томонидан одил судловга эришишдаги кўрсаткичлари баробарида ўзининг чуқур билими ҳамда маънавий фазилатлари билан касбдошларига намуна бўлаётган 20 нафар судья “Ибратли судья” мукофоти билан тақдирланди.

Мазкур юксак мукофотга лойиқ кўрилганлар орасида Наманган вилоятидан фуқаролик ишлари бўйича Янгиқўрғон туманлараро судининг раиси Наргиза Халилова ҳам бор. Кўп йиллардан буён суд-ҳуқуқ тизимида самарали меҳнат қилиб келаётган Наргиза Халилованинг босиб ўтган йўли ёшларга чинакам ибрат мактабидир. Судьялар Олий кенгаши томонидан барча ҳудудларга онлайн тарзда уланган тақдирлаш маросимида “Ибратли судья” деб топилган суд тизими фидойиларига мукофотлар тантанали тарзда топширилди.

Албатта, бу адолат ва ҳақиқат йўлида фаолият олиб бораётган судьяларга рағбат ўлароқ, одил судловни қарор топтиришда юксак масъулият ҳам юклайди.

Skip to content